علاقه، دوستی و دشمنی در تهذیب نفس

علاقه و وابستگی انسان در دنیا باید فقط به خالقش باشد. چون هر چه در نظام هستی است خالقش خداست.
حال تکلیف مخلوقات و … چه می‌شود؟
در اینجا باید گفت انسان در این زمینه فقط می‌تواند آنچه که خداوند فرموده دوست‌ بدارید را دوست بدارد. البته دوست داشتنی که تبدیل به علاقه به غیر نشود. چون علاقه پیدا کردن به مخلوقات و … وابستگی می‌آورد و وابستگی به غیر خداوند دوری از خداوند و شرک را در پی خواهد داشت.

دوست داشتن ها در دین ما به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

۱- کسانی که دوستی شان واجب است:

• خداوند عزوجل
• اهلبیت (ع)

بگو اگر پدرانتان، فرزندانتان، برادرانتان، خویشاوندانتان و اموالی که اندوخته اید و تجارتی که از کساد آن بیم دارید و خانه‌هایی که بدان دلخوش هستید، برایتان از خدا و فرستاده‌اش و جهاد در راهش دوست داشتنی تر است پس منتظر باشید تا خدا فرمان خویش را بیاورد و خدا مردم فاسق را هدایت نخواهد کرد. (سوره توبه آیه ۲۴)

۲- کسانی که دوستی شان مستحب است:

• مؤمنان
• عالمان
• عاقلان
• نیک خواهان
• نیکان
• استوار سازان بر نیکی
• یاد آوران خدا
• بینوایان
• زنان
• شوهران
• کودکان
• فرزند
• همسایه
• دوست پدر
• کسی که با تو دشمنی نکند
• آنکه سودش برای تو باشد

رسول خدا (ص) فرمودند:
خداوند عزوجل برای مؤمن بر مؤمن ٧ حق واجب کرده است. او را به چشم بزرگ بدارد، او را به دل دوست بدارد، از مال خود به او ببخشد، غیبتش را حرام شمارد، به هنگام بیماری به عیادتش برود، در تشیع جنازه‌اش شرکت کند و پس از مرگش جز به نیکی از او یاد نکند. (کتاب دوستی در قرآن و حدیث ص ۲۴۷)

۳- کسانی که دوستیشان حرام است:

• دشمنان خدا
• ستمکاران
• آنکه از اجتماع مسلمانان روی گردان شود.

مردمی را نمی‌یابی که به خدا و روز قیامت ایمان آورده باشند ولی با کسانی که با خدا و پیامبرش مخالفت دارند، دوستی کنند گر چه آن مخالفان پدران یا فرزندان یا برادران یا اعضای قبیله آنها باشد. خداوند بر قلب اینان نقش ایمان نگاشته و آنها را با روحی از خود تقویت کرده است و به بهشتهایی که در آن نهرها جاری است وارد شان می‌سازد… (سوره مجادله آیه ۲۳)

۴- کسانی که دوستیشان کراهت دارد:

• فاسقان
• شریران
• دروغگویان
• حسودان
• طمع کاران
• جاهلان
• احمقان
• پادشاهان
• مِی خواران
• بی وفایان
• بی رغبتان
• فرزندان دنیا
• آنان که دوستیشان خدایی نیست
• کسی که دل از او نفرت دارد

انسان وابسته به خداوند نباید به غیر از خداوند وابسته شود؛ چون علاقه به خداوند اصلاح کننده و علاقه به غیرخدا تخریب کننده است.
برای اینکه شیطان انسان را تخریب نکند، نباید چیزی بیش از خداوند برای انسان مهم باشد.
اگر انسان در تمام امورات دنیایی طبق نظر خداوند زندگی کند، علاوه بر آباد شدن زندگی آخرتی‌اش، عشق و علاقه‌اش به خداوند زیاد می‌گردد. و با این عشق انسان می‌تواند موانع وصول به الله را بر طرف کند.
سعی کنید در کنار مخالفت با نفس و شیطان و دنیا ارتباطتان را بوسیله عبادت با خداوند بیشتر کنید و از او کمک بخواهید و به او پناهنده شوید تا با تکیه به قدرت او در مسیر بندگی پیروز شوید.
پس اگر انسان در مسیر بندگی بتواند خود را با خداوند همراه کند هیچ قدرتی یارای مقابله با او را ندارد. چون قدرت مطلق از آن خداوند است.
﴿وَاللَّهُ غالِبٌ عَلىٰ أَمرِهِ وَلٰکِنَّ أَکثَرَ النّاسِ لا یَعلَمونَ﴾ (سوره یوسف ۲۱)